Εμβολιασμός: 5 Μύθοι και η Πραγματικότητα

Τα εμβόλια είναι πραγματικά ένας από τους πιο αποτελεσματικούς και πιθανόν οικονομικά αποδοτικούς τρόπους για την πρόληψη των ασθενειών. Ας μην αφήσουμε την παραπληροφόρηση να μας αποτρέψει από την προστασία που χρειαζόμαστε.

Μπορεί οι εμβολιασμοί να μας θυμίζουν μία τελετουργία της παιδικής ηλικίας, αλλά δεν είναι μόνο για παιδιά. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι πρέπει να «εξοπλίζονται» ενάντια σε επικίνδυνες ασθένειες όπως η γρίπη και η πνευμονία, οι οποίες αν δεν προληφθούν μπορούν να απειλήσουν τη ζωή μας. Ενώ ο εμβολιασμός έχει ποικίλα πλεονεκτήματα, πολλοί ενήλικες δεν ακολουθούν το κυβερνητικό πρόγραμμα εμβολιασμού.

Σ’ αυτό το άρθρο θα πάρετε μία εικόνα για την παρούσα κατάσταση του εμβολιασμού στην Ελλάδα. Ακολουθεί η αντιπαραβολή των συχνότερων μύθων με την αλήθεια γύρω από τον εμβολιασμό, όπως τα εντόπισε το Harvard Women's Health Watch.

Σήμερα υποστηρίζεται πως το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει φτάσει και στην Ελλάδα. Το 2012 η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στη χώρα μας ήταν υψηλή, με το 65-70% των παιδικών εμβολιασμών να γίνονται στον ιδιωτικό τομέα. Τότε, μόνο το 4% των γονιών δήλωνε ότι τα παιδιά τους δεν έχουν εμβολιαστεί καθόλου. Τα ανησυχητικά σημάδια όμως προϋπήρχαν. Ένα 25% δήλωνε πως θεωρεί ότι οι κίνδυνοι από τον εμβολιασμό είναι ίδιοι με τα οφέλη, ενώ ένα 10% θεωρούσε ότι οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από τα οφέλη. Το 60% πίστευε ότι ο κίνδυνος ανεπιθύμητων ενεργειών από τον εμβολιασμό είναι μέτριος ή υψηλός. Μόλις 55% των γονιών δήλωναν πάρα πολύ ή αρκετά ενημερωμένοι για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού. Ποσοστό 40% των γονιών δήλωναν μέτρια και λίγο ενημερωμένοι για τα οφέλη του εμβολιασμού, ενώ ένα 5% δήλωνε ότι δεν έχει καθόλου ενημέρωση (Εθνική μελέτη κατάσταΕθνική μελέτη κατάστασης εμβολιασμού των παιδιών στην Ελλάδα, 2012. Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας).

Προς το παρόν, η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω μίας επιδημίας ιλαράς, η οποία δε φαίνεται να σταματάει καθώς υπάρχουν θύλακες του πληθυσμού με ανεπαρκή εμβολιαστική κάλυψη, όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ. Συμπλήρωσε μάλιστα πως η πλειονότητα των κρουσμάτων ιλαράς του γενικού πληθυσμού ελληνικής υπηκοότητας ήταν ενήλικες άνω των 25 ετών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), στην Ελλάδα, η εμβολιαστική κάλυψη για τον πνευμονιόκοκκο και τη γρίπη είναι μόνο 15-20%, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι πάνω από 50%. Η εμβολιαστική κάλυψη έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) δεν ξεπερνά το 30%, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες αγγίζει το 90%. Αντιθέτως, στα παιδιά έχουμε υψηλά ποσοστά εμβολιασμών (80-99%).

Γιατί οι ενήλικες μένουν πίσω στον εμβολιασμούς τους; Οι απαντήσεις θα πρέπει να εκμαιευτούν από τη χαμηλή ενημέρωση και την εκτίμηση υψηλού ρίσκου στα εμβόλια, που διαφάνηκαν ήδη στην έκθεση του 2012.

Μύθοι vs Αλήθεια

To Harvard Women's Health Watch ξεκαθαρίσει ορισμένες παρανοήσεις σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Mύθος 1: «Θα κολλήσω γρίπη από το εμβόλιο της γρίπης».
Γεγονός: Το ενέσιμο, ενδομυϊκό εμβόλιο γρίπης δεν είναι ένα ζωντανό εμβόλιο, οπότε δεν μπορεί με κανένα τρόπο να μεταδώσει τον ιό της γρίπης. Αν αρρωστήσουμε με μια αναπνευστική λοίμωξη μετά από το εμβόλιο, το πιθανότερο είναι πως προκλήθηκε από ένα από πολλούς άλλους κυκλοφορούντες ιούς κατά τη διάρκεια της εποχής της γρίπης. Οποιοσδήποτε χαμηλός πυρετός ή πόνοι μετά τον εμβολιασμό είναι πιθανότατα μόνο μια ήπια ανεπιθύμητη ενέργεια εμβολίου.

Mύθος 2: «Το εμβόλιο της γρίπης δεν είναι αποτελεσματικό σε ηλικιωμένους ενήλικες».
Γεγονός: Κάθε χρόνο, η σύνθεση εμβολίου γρίπης βασίζεται σε προβλέψεις για το ποια στελέχη είναι πιθανότερο να κυκλοφορήσουν την ερχόμενη εποχή. Μερικές φορές μπορεί να εκτεθούμε σε ένα στέλεχος της γρίπης που δεν ταιριάζει με αυτό για το οποίο εμβολιαστήκαμε. ο εμβολιασμός ακόμα και για κάποιο άλλο στέλεχος θα μπορούσε να κάνει τη μόλυνση λιγότερο σοβαρή.

Mύθος 3: «Τα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο, που θα μπορούσε να με βλάψει».
Γεγονός: Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι το συντηρητικό θιμεροσάλη που περιέχεται σε ορισμένα εμβόλια, εμπεριέχει υδράργυρο, και είναι επιβλαβές. Σύμφωνα με το CDC, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι χαμηλές δόσεις θιμεροσάλης που χρησιμοποιούνται σε εμβόλια προκαλούν οποιαδήποτε βλάβη. Ωστόσο, αν εξακολουθούμε να ανησυχούμε, μπορούμε να ζητήσουμε από το γιατρό μας ένα εμβόλιο γρίπης χωρίς θιμεροσάλη.

Mύθος 4: «Τα εμβόλια επιβαρύνουν το ανοσοποιητικό σύστημα».
Γεγονός: Δεν είναι αρκετά ισχυρά για να βλάψουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα περισσότερα εμβόλια περιέχουν ζωντανά ή νεκρά μικρόβια, τα οποία υπόψη ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιμετωπίζει συνεχή βομβαρδισμό από μικρόβια στο περιβάλλον, η μικρή ποσότητα βακτηρίων και ιών στην οποία μας εκθέτει ένας εμβολιασμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επίθεση. Στην πραγματικότητα, τα εμβόλια ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα οπλίζοντας τον ενάντια στους μολυσματικούς παράγοντες.

Mύθος 5: «Οι ηλικιωμένοι δεν χρειάζονται πλέον εμβολιασμό».
Γεγονός: Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο. Με τα χρόνια, το ανοσοποιητικό μας σύστημα χάνει μέρος από την ικανότητά του να μας προστατεύει. Εν τω μεταξύ, αντιμετωπίζουμε έναν αυξανόμενο αριθμό χρόνιων καταστάσεων υγείας που μπορούν να μας καταστήσουν πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Ας δούμε απλώς τα στατιστικά στοιχεία. Το 80% του συνόλου των θανάτων από τη γρίπη και την πνευμονία το 2010 εμφανίστηκε σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω.

Τα εμβόλια είναι πραγματικά ένας από τους πιο αποτελεσματικούς και πιθανόν οικονομικά αποδοτικούς τρόπους για την πρόληψη των ασθενειών.