Γράφει η:
Ξένη – Νεκταρία Παπασαραντοπούλου
Ειδική Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, Συνεργάτης Αθηναϊκής Mediclinic
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος, αναδεικνύεται η σημασία της πρόληψης και της ενημέρωσης γύρω από μια χρόνια πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Το άσθμα παρουσιάζει αυξανόμενη συχνότητα τα τελευταία χρόνια, επηρεάζοντας σημαντικά την καθημερινότητα όλο και περισσότερων ανθρώπων. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή ενημέρωση είναι καθοριστικές για τον αποτελεσματικό έλεγχο του άσθματος, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Τι είναι το άσθμα;
Το άσθμα είναι μια συχνή, χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του αναπνευστικού συστήματος, που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεραγωγών στους πνεύμονες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση δύσπνοιας, βήχα, συριγμού και αίσθησης πίεσης στο στήθος. Τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή την άσκηση. Αν και πρόκειται για μια χρόνια πάθηση, οι σύγχρονες ιατρικές προσεγγίσεις επιτρέπουν στους περισσότερους ασθενείς να ζουν χωρίς περιορισμούς, ακολουθώντας την κατάλληλη θεραπεία και με τακτική ιατρική παρακολούθηση.
Περισσότεροι από 260 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από άσθμα, ενώ στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι περίπου το 8-10% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει τη νόσο, με υψηλότερη συχνότητα σε παιδιά και εφήβους.
Ποια είναι τα συμπτώματα του άσθματος;
Τα συμπτώματα του άσθματος διαφέρουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρά. Τα πιο συχνά περιλαμβάνουν:
- Επαναλαμβανόμενο βήχα, ιδιαίτερα τη νύχτα ή νωρίς το πρωί. Ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός ή παραγωγικός (με φλέγματα).
- Συριγμό (σφύριγμα) κατά την αναπνοή. Ένας χαρακτηριστικός ήχος που ακούγεται, συχνά κατά την εκπνοή, ως αποτέλεσμα της δυσκολίας διέλευσης του αέρα από τους αεραγωγούς.
- Δύσπνοια, ιδιαίτερα μετά από σωματική άσκηση ή έκθεση σε αλλεργιογόνες ουσίες όπως η γύρη ή η σκόνη. Η δύσπνοια μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη κατά την άσκηση ή τον ύπνο, και επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου. Οι ασθενείς με μη ελεγχόμενο άσθμα μπορεί να αισθάνονται υπερβολική κόπωση λόγω της δυσκολίας στην αναπνοή και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων.
- Αίσθημα σφιξίματος στο στήθος. Μια έντονη αίσθηση πίεσης ή δυσφορίας στο στήθος, η οποία συχνά σχετίζεται με την αναπνευστική δυσκολία. Αυτό το σύμπτωμα μπορεί να προκαλεί έντονη ανησυχία και μπορεί να συμβεί κατά την αναπνοή ή μετά από σωματική προσπάθεια.
- Αντιδράσεις σε αλλεργιογόνα και περιβαλλοντικούς παράγοντες: Ειδικά για το αλλεργικό άσθμα, η έκθεση σε αλλεργιογόνα όπως η γύρη, τα κατοικίδια, η σκόνη και η μούχλα μπορεί να προκαλέσει ξαφνικές εξάρσεις των συμπτωμάτων. Επίσης, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο καπνός και οι ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Τα συμπτώματα του άσθματος μπορεί να διαφέρουν στην ένταση και τη συχνότητα. Είναι σημαντικό τα άτομα με άσθμα να παρακολουθούν στενά την κατάσταση της υγείας τους και να προσαρμόζουν τη θεραπεία ανάλογα με τις ανάγκες τους και με βάση τις οδηγίες του πνευμονολόγου.
Τι επηρεάζει την εμφάνιση του άσθματος;
Η εμφάνιση του άσθματος οφείλεται σε έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό άσθματος ή αλλεργιών
- Έκθεση σε αλλεργιογόνες ουσίες όπως γύρη, ακάρεα σκόνης, μούχλα ή τρίχωμα ζώων
- Ρύπανση του αέρα και καπνός
- Ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος κατά την παιδική ηλικία
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση είναι το πρώτο βήμα για τον έλεγχο της νόσου. Ο ειδικός πνευμονολόγος μπορεί, μέσω αναλυτικού ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, απαντήσεων σε ειδικών για τη νόσο ερωτηματολόγια, και λειτουργικών εξετάσεων όπως η σπιρομέτρηση, να επιβεβαιώσει την παρουσία άσθματος και να αξιολογήσει τη βαρύτητά του.
Η θεραπευτική προσέγγιση του πνευμονολόγου περιλαμβάνει πληθώρα μεθόδων ανάλογα με τα αίτια και τη βαρύτητα του άσθματος όπως εξατομικευμένη εκπαίδευση του ασθενούς, παρακολούθηση της προόδου, και έλεγχο των αλλεργιών. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής φαρμακευτικής αγωγής ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου.
Ποιότητα ζωής και καθημερινότητα
Το ελεγχόμενο άσθμα, δεν αποτελεί εμπόδιο στην καθημερινότητα του ατόμου. Ωστόσο το μη ελεγχόμενο άσθμα μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των συμπτωμάτων ως προς την ένταση και τη συχνότητά τους απαιτώντας έγκαιρη παρέμβαση.
Η καθημερινή ζωή με άσθμα απαιτεί ενημέρωση, εκπαίδευση, συνέπεια στη φαρμακευτική αγωγή και αναγνώριση των παραγόντων που επιδεινώνουν την κατάσταση. Με σωστή φροντίδα, οι ασθενείς μπορούν να έχουν πλήρη έλεγχο των συμπτωμάτων τους και να διατηρούν την ποιότητα ζωής τους.
