Γράφει ο:
Κωνσταντίνος Χαλκιάς, Ειδικός Παθολόγος, Διευθυντής Παθολογικού Τμήματος Αθηναϊκής Mediclinic
Τα ενδεδειγμένα check up ανά ηλικία
Συνήθως επισκεπτόμαστε τον γιατρό όταν έχουμε ήδη κάποιο πρόβλημα υγείας, με στόχο τη σωστή διάγνωση και θεραπεία του. Οι ιατρικές επισκέψεις που γίνονται μόνο για τη διενέργεια μιας σειράς κλινικών και παρακλινικών εξετάσεων με στόχο την πρόληψη και την προαγωγή υγείας (check up), είναι σίγουρα οι πιο σπάνιες.
Τι πρέπει να προσέχει η κάθε ηλικιακή ομάδα
Γνωρίζουμε άραγε σε ποιες εξετάσεις αξίζει να υποβληθούμε και τι θα πρέπει να προσέχουμε σε κάθε ηλικία, ώστε να προάγουμε την υγεία μας στο ανώτερο δυνατό επίπεδο;
Στην ηλικία των 14-20 ετών
Στα χρόνια της εφηβείας και της ενηλικίωσης, όπου συνήθως η ιατρική παρακολούθηση περνά από τον παιδίατρο στον οικογενειακό γιατρό ή τον παθολόγο, θα πρέπει:
- να ελέγχεται το βάρος, η αρτηριακή πίεση και η χοληστερίνη και να εξατομικεύονται οι παράγοντες κινδύνου με βάση το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό
- να δίδονται οδηγίες για τακτική σωματική άσκηση και υγιεινή διατροφή (όχι περιττά λίπη, αλάτι ή ζάχαρη, μείωση των έτοιμων ή συντηρημένων τροφών)
- να ελέγχεται η έμμηνος ρύση στα κορίτσια, αλλά και η ορθή εμφάνιση των δευτερογενών χαρακτηριστικών και των δύο φύλων, ώστε να ανιχνεύονται ορμονικές διαταραχές σε πρώιμα στάδια
- να γίνεται έλεγχος της πληρότητας του εμβολιασμού που διενεργήθηκε σε μικρότερες ηλικίες με βάση το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών και να συμπληρώνονται οι απαιτούμενες αναμνηστικές δόσεις (ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνεται για το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων –HPV– που διενεργείται κυρίως στα κορίτσια αυτής της ηλικίας και παρέχει αποτελεσματική προστασία από μελλοντική εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας), να γίνεται έλεγχος της όρασης και της ακοής και να γίνεται τακτική επίσκεψη στον οδοντίατρο (προληπτική υγιεινή δοντιών)
Στην ηλικία των 20-40 ετών, στους νέους ενήλικες
- αναφορικά με τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, θα πρέπει τουλάχιστον κάθε 2-3 χρόνια να γίνεται κλινική εξέταση στο καρδιαγγειακό σύστημα και κυρίως έλεγχος για αρτηριακή υπέρταση, αλλά και εργαστηριακός έλεγχος για αυξημένη χοληστερίνη και σάκχαρο, ενώ επίσης θα πρέπει να ελέγχεται η καλή λειτουργικότητα του ήπατος και των νεφρών και να αποκλείεται ύπαρξη τυχόν αναιμίας
- οι άντρες θα πρέπει να ελεγχθούν από ουρολόγο αν είχαν κρυψορχία στην παιδική ηλικία, για την ανίχνευση ορχικών νεοπλασιών
- οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε test Pap, γυναικολογική εξέταση και ψηλάφηση μαστών, ενώ ήδη θα πρέπει να ελέγχεται το διαιτολόγιό τους για την ποσότητα προσλαμβανόμενου ασβεστίου και φυλλικού οξέος (συμπλήρωμα διατροφής αν κριθεί απαραίτητο). Τέλος, να ελέγχεται η ανοσοποίησή τους στην ερυθρά, ώστε να προλαμβάνονται ανεπιθύμητα συμβάντα κατά τη διάρκεια μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης
- από πλευράς εμβολίων και για τα δύο φύλα, επαναλαμβάνουμε κάθε 10 χρόνια το εμβόλιο Td (διφθερίτιδας-τετάνου) και της Ηπατίτιδας Β (όποτε κριθεί απαραίτητο μετά από έλεγχο των αντισωμάτων) και εμβολιάζουμε τους καπνιστές έναντι του πνευμονιόκοκκου και πιθανόν έναντι της εποχικής γρίπης
- ιδιαίτερη αξία έχει ο έλεγχος και οι συμβουλές κατά του καπνίσματος, της κατάχρησης αλκοόλ, της απουσίας κίνησης ή άθλησης και των διατροφικών διαταραχών (ιδίως της παχυσαρκίας) αλλά και της μειωμένης πρόσληψης φυτικών ινών (που οδηγεί συνήθως σε δυσκοιλιότητα και άλλες πεπτικές διαταραχές)
Αντίστοιχα, κατά την ηλικία των 40-65 ετών
- λόγω της συσσώρευσης παραγόντων κινδύνου για το καρδιαγγειακό σύστημα και της εμφάνισης νοσημάτων “φθοράς”, όπως η αρτηριακή υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης, τα οποία μάλιστα είναι συνήθως ασυμπτωματικά στην αρχή, ο αντίστοιχος έλεγχος θα ήταν καλό να γίνεται κάθε χρόνο και να περιλαμβάνει καρδιολογική εκτίμηση και δοκιμασία κοπώσεως εφόσον κριθεί απαραίτητο
- επιπλέον αυτών που ισχύουν για τις μικρότερες ηλικίες (ιδίως > 50 ετών) θα πρέπει να γίνεται προληπτικός έλεγχος κοπράνων για μικροσκοπική απώλεια αίματος, είτε, ακόμα καλύτερα προληπτική κολονοσκόπηση
- οι άντρες (ιδίως > 50 ετών) θα πρέπει να ελέγχουν τον προστάτη τους τόσο με δακτυλική εξέταση από ουρολόγο, όσο και με τον εργαστηριακό προσδιορισμό του προστατικού αντιγόνου (PSA)
- οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται κάθε 2 χρόνια σε μαστογραφία και, μετά την εμμηνόπαυση, σε έλεγχο οστικής πυκνότητας
Τέλος, στην ηλικία άνω των 65 ετών, θα πρέπει, επιπλέον των προαναφερθέντων, ο έλεγχος όρασης και ακοής να γίνεται κάθε χρόνο, να δίδεται προσοχή στο ιστορικό λήψης φαρμάκων και την πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων τους και να γίνονται εμβολιασμοί σε όλο τον πληθυσμό έναντι του πνευμονιόκοκκου και της εποχικής γρίπης, αλλά και έναντι του έρπητα-ζωστήρα σε δυνητικά ευπαθείς ασθενείς.
Ποια συμπτώματα δεν πρέπει να υποτιμάμε
Σε κάθε ηλικία, ωστόσο, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όταν ο οργανισμός μας μας προειδοποιεί με κάποιο θορυβώδες σύμπτωμα, όπως ισχυρό ή υποτροπιάζοντα πόνο ή πυρετό, επίμονο αίσθημα παλμών ή εφίδρωση, οποιαδήποτε διόγκωση ή διαταραχή της ούρησης και των κενώσεων, καθώς και οποιαδήποτε αλλαγή των συνηθειών φαγητού ή ακούσια πρόσληψη ή απώλεια βάρους, θα πρέπει να ελέγξουμε και να αποκλείσουμε την οργανική προέλευση των συμπτωμάτων μας. Ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να πραγματοποιείται πάντα με τη συνεργασία και την καθοδήγηση του προσωπικού ή οικογενειακού μας γιατρού, ώστε να χρησιμοποιούμε συνετά όλα τα διαθέσιμα από την επιστήμη μέσα για να διατηρήσουμε την υγεία μας, το ύψιστο αυτό αγαθό, που η έλλειψή του καθιστά όλα τα άλλα υλικά αγαθά που μπορεί να κατέχουμε μηδαμινά και ανούσια.
