Γράφουν οι:
- Δημήτρης Αλεξάκης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Συνεργάτης Αθηναϊκής Mediclinic
- Κώστας Καραπατάκης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Συνεργάτης Αθηναϊκής Mediclinic
Ποιο είναι το βασικό τους πλεονέκτημα
Οι βιολογικές θεραπείες έχουν μπει για τα καλά στη «φαρέτρα» των Ορθοπαιδικών τα τελευταία χρόνια στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τα αποτελέσματα των παραδοσιακών θεραπευτικών μεθόδων. Δεν αποτελούν πανάκεια, αλλά είναι το κύριο πεδίο στο οποίο προχωράει η έρευνα και σίγουρα περιμένουμε πολλά στο επόμενο διάστημα.
Στις βιολογικές θεραπείες ή διαφορετικά στην Αναγεννητική Ιατρική, περιλαμβάνονται το PRP και τα βλαστοκύτταρα που μπορούν είτε αυτόνομα, είτε σε συνδυασμό με άλλες χειρουργικές ή μη θεραπείες να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση πολλών ορθοπαιδικών προβλημάτων. Το βασικό τους πλεονέκτημα είναι ότι, πρόκειται για απόλυτα ασφαλείς μεθόδους χωρίς κίνδυνο αλλεργιών ή άλλων ανεπιθύμητων αντιδράσεων, καθώς πρόκειται για αυτόλογο υλικό που προέρχεται από τον ίδιο τον ασθενή.
Τι είναι το PRP
Το PRP (Platalet Rich Plasma – πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) είναι αίμα του ίδιου του ασθενούς πλούσιο σε αιμοπετάλια και ανάλογα την τεχνική πλούσιο και σε λευκά αιμοσφαίρια. Στο υλικό αυτό βρίσκονται σε μεγάλη περιεκτικότητα πρωτεΐνες που ονομάζονται αυξητικοί παράγοντες (Growth Factors) που έχουν εξαιρετικές αναγεννητικές και επουλωτικές ιδιότητες. Η έγχυση του PRP σε τραυματισμένους ή πάσχοντες ιστούς (τένοντες, μύες, χόνδρους, οστά) μπορεί να βοηθήσει στην ταχύτερη επούλωση και αναγέννηση τους προσφέροντας στον ασθενή σημαντική βοήθεια τόσο στον πόνο όσο και στη λειτουργικότητα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι αποτελεί τη μέθοδο εκλογής αντιμετώπισης μυϊκών ή άλλων τραυματισμών σε κορυφαία αθλητικά σωματεία και επαγγελματίες – elite – αθλητές.
Ενδείξεις για τη χορήγηση των PRP αποτελούν:
- επικονδυλίτιδες αγκώνα
- στενωτική τενοντοελυτρίτιδα (trigger finger, De Quervain)
- τροχαντηρίτιδα – Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας – τενοντίτιδα Αχιλλείου
- μυικές θλάσεις
- τραυματισμοί συνδέσμων – διαστρέμματα
- άτονα έλκη από διαβήτη
- πελματιαία απονευρωσίτιδα
- χονδροπάθειες γόνατος – ισχίου – ποδοκνημικής
- αρχόμενη οστεορθρίτιδα
- συμπληρωματικά σε επεμβάσεις αθλητικών κακώσεων (αρθροσκόπηση ώμου – γόνατος)
Η τεχνική έγχυσης των PRP είναι εύκολη και ανώδυνη και μπορεί να γίνει στο εξωτερικό Ορθοπαιδικό Ιατρείο. Συγκεκριμένα λαμβάνεται ποσότητα αίματος από περιφερική φλέβα το οποίο στη συνέχεια υφίσταται επεξεργασία για 20 περίπου λεπτά (φυγοκέντρηση και ενεργοποίηση ανάλογα την περίπτωση) και εν συνεχεία εγχύεται στην περιοχή της βλάβης. Η όλη διαδικασία είναι απλή, ανώδυνη και απόλυτα ασφαλής. Ανάλογα τη φύση και τη θέση της βλάβης μπορεί να απαιτηθούν από μία έως τρεις εγχύσεις με μεσοδιάστημα δύο με τέσσερις εβδομάδες.
Τι είναι τα βλαστοκύτταρα
Τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα αδιαφοροποίητα πολυδύναμα κύτταρα που έχουν τη δυνατότητα, όταν βρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον, να πολλαπλασιαστούν και να μετατραπούν σε διάφορους τύπους κυττάρων. Τα βλαστοκύτταρα χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Τα εμβρυϊκά που βρίσκονται στον πλακούντα και των ενηλίκων που βρίσκονται στα δόντια, στον λιπώδη ιστό ή τον μυελό των οστών. Τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων που ονομάζονται και πολυδύναμα μεσεγχυματικά κύτταρα μπορούν ευρισκόμενα στο κατάλληλο περιβάλλον να εξελιχθούν σε κύτταρα συνδετικού, χόνδρινου ή οστίτη ιστού (τενόντων, μυών, χόνδρου, οστού). Χρησιμοποιούνται σε παθήσεις που υπάρχει καταστροφή του ιστού προσδοκώντας την αναγέννηση και αποκατάστασή του.
Συνήθεις περιπτώσεις που βρίσκουν εφαρμογή τα βλαστοκύτταρα είναι:
- χόνδρινες βλάβες (γόνατο, ισχίο, ποδοκνημική)
- θλάσεις μυών (προσαγωγών, τετρακεφάλου, οπισθίων μηριαίων)
- μερική ρήξη τενόντων στον ώμο
- μερική ρήξη προσθίου χιαστού ή μηνίσκου
- μερική ρήξη Αχιλλείου τένοντα
- αρχόμενη ή και πιο προχωρημένη αρθρίτιδα όλων των αρθρώσεων
- αρθριτικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης
Η διαδικασία έγχυσης εξαρτάται από τον τρόπο λήψης των βλαστοκυττάρων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δότης ο λιπώδης ιστός, όπου απαιτούνται δύο συνεδρίες για τη λήψη, την καλλιέργεια και την έγχυση των βλαστοκυττάρων. Καθώς όμως η παραπάνω τεχνική δεν έχει έγκριση από το FDA και δεν χρησιμοποιείται στην Αμερική, συνήθως επιλέγεται ως δότης ο μυελός των οστών, όπου η διαδικασία μπορεί να γίνει σε έναν χρόνο. Αναρροφάται ποσότητα μυελού των οστών από το λαγόνιο οστό στη λεκάνη ή το κνημιαίο κύρτωμα στο γόνατο. Στη συνέχεια φυγοκεντρείται και απομονώνονται σε μεγάλη ποσότητα τα βλαστοκύτταρα που εγχύονται στην πάσχουσα περιοχή. Η όλη διαδικασία γίνεται σε χώρο χειρουργείου για λόγους ασηψίας, ενώ ενίοτε συνδυάζεται και με άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις όπως η αρθροσκόπηση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο ασθενής εξέρχεται από το Νοσοκομείο σε λίγες ώρες.
Η αποκατάσταση των φθαρμένων ιστών (μυών, τενόντων, χόνδρου, οστών) αποτελεί πρόκληση για την Ορθοπαιδική καθώς μειώνει τη νοσηρότητα, βελτιώνει τη λειτουργικότητα και αναχαιτίζει την εξέλιξη πολλών παθήσεων. Η Αναγεννητική Ιατρική με τις δύο θεραπείες της (PRP και βλαστοκύτταρα) έχει δώσει ενθαρρυντικά μηνύματα. Οι θεραπείες αυτές, είτε μόνες τους είτε σε συνδυασμό με άλλες χειρουργικές ή μη παρεμβάσεις, αποτελούν πλέον σημαντικό όπλο για τους σύγχρονους Ορθοπαιδικούς στην αντιμετώπιση δυσεπίλυτων παθήσεων (χρόνιες τενοντίτιδες, χόνδρινες βλάβες), βελτιώνοντας τόσο τον πόνο όσο και τη λειτουργικότητα και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ιδιαίτερα στην Αθλητιατρική, σε συνδυασμό με εξατομικευμένα πρωτόκολλα φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης ελαττώνουν τον χρόνο επανόδου των αθλητών μετά από τραυματισμούς βελτιώνοντας τις επιδόσεις τους. Σίγουρα περισσότερη έρευνα απαιτείται για τις θεραπείες αυτές, ωστόσο είναι κοινό μυστικό ότι το μέλλον της Ορθοπαιδικής αλλά και γενικότερα της Ιατρικής βρίσκεται σε αυτήν την κατεύθυνση.
